Prawdziwe tłumy, głównie mieszkańców Franklinowa, odwiedziły Muzeum w Lewkowie – Zespół Pałacowo-Parkowy w związku z wernisażem wystawy czasowej pt: Z Lewkowa do Gręblowa. w 200. rocznicę ustawy uwłaszczeniowej. Autorem wystawy okazującej powstanie i rozwój Franklinowa – także na skutek wprowadzania reformy uwłaszczeniowej przez Lipskich – jest autor monografii Franklinowa Tomasz Grzelak.
W Muzeum w Lewkowie otwarta została wystawa w związku z 200. rocznicą uchwalenia ustawy tzw. uwłaszczeniowej, a materiały do wystawy pochodzą ze zbiorów Pana Tomasza Grzelaka, mieszkańca Franklinowa, przede wszystkim jednak autora monografii poświęconej historii tej miejscowości.
– Uwłaszczenie chłopów miało swój początek podczas zaboru pruskiego za panowania króla Fryderyka Wilhelma III (panował w latach 1797-1840). Przyczynę powstania Franklinowa w połowie lat 30. XIX wieku można upatrywać w zmianach, do których doprowadziło uwłaszczenie chłopów na ziemiach polskich. Podstawą reformy była ustawa z dnia 8 kwietnia 1823 roku, na mocy której włościanie zaciężni wnosili o uregulowanie swoich stosunków względem właściciela wsi. W wyniku nowych regulacji, zarówno w Lewkowie – wsi szlacheckiej leżącej w powiecie odolanowskim, obwodzie regencyjnym Poznańskim – jak i innych miejscowościach należących do Wojciecha Lipskiego (w tym Gremblowie), nastąpiły wielkie zmiany – wyjaśnia Tomasz Grzelak, autor wystawy.
Historia Franklinowa związana jest nieodzownie z historią sąsiedniej wsi Gręblowa (Gremblowa), który dziś jest jedną z jego ulic. Historia pierwszych mieszkańców Franklinowa to historia mieszkańców Lewkowa. Część gospodarzy zaciężnych, którzy dotąd mieszkali „we wsi głównej” w Lewkowie uwłaszczona została w tej miejscowości, a część „odbudowana” na gruntach zniesionego folwarku w Gremblowie. Ich „posiedziciele” w wyniku uwłaszczenia otrzymali swoje dotychczas użytkowane grunty na własność m.in. w zamian za stały roczny czynsz.
– Wystawa poświęcona jest miejscowości Franklinów, ale tak naprawdę niezwykle ciekawy jest sam proces tworzenia się miejscowości, wykluwania się nowych, małych społeczności. Jest pokazana w pokoju na piętrze – czyli w tej części edukacyjnej, poświęconej historii powiatu ostrowskiego – mówi Sylwia Nowicka, dyrektor Muzeum w Lewkowie i jak dodaje. – Wspaniale byłoby, gdyby udało się w taki właśnie sposób zaprezentować w pigułce historię wszystkich miejscowości, które niegdyś należały do dóbr rodziny Lipskich.
Wystawa czasowa „Z Lewkowa do Gręblowa” mieści się na piętrze pałacu. Można ją zwiedzać do końca 2023 roku.
