Jedną z najbardziej popularnych form edukacji wśród słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Ostrowie Wielkopolskim są comiesięczne wykłady audytorskie w auli Społecznej Akademii Nauk. W listopadzie studenci ostrowskiego uniwersytetu wysłuchali fascynującego wykładu profesora Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu dr hab. Leszka Teusza nt. „Agresja w języku – przyczyny, mechanizmy, funkcje”.
Na wstępie profesor Leszek Teusz wyraził uznanie dla cennego i wartościowego dorobku wniesionego przez ostrowski uniwersytet do życia lokalnej społeczności. Świadczy o tym – jego zdaniem – misja OUTW, która przejawia się prowadzoną działalnością: edukacyjną, twórczą, kulturalną, zdrowotną, turystyczną, sportową, niesieniem pomocy społecznej i charytatywnej, jak również aktywizacją i poprawą jakości życia seniorów. Jestem dumny – podkreślił – że mogę przybywać w tak licznym gronie wspaniałych, z optymizmem patrzących w przyszłość ludzi, radosnych, uśmiechniętych, zadowolonych z życia.
W życzliwej atmosferze prof. Leszek Teusz wprowadził słuchaczy w zagadnienia literatury, szczególnie skupiając się na objaśnianiu systemu języka jako narzędzia komunikacji. Podzielił się swoimi doświadczeniami, uwagami, wspomnieniami i refleksjami, a także rozterkami z czasów nauki i pracy zawodowej. Zwrócił uwagę jak często w obecnych czasach, w najróżniejszych, codziennych okolicznościach spotykamy się z agresywnym językiem pełnym wulgaryzmów i ironii. Ubolewał nad tym, że coraz częściej prosty, nieelegancki język jest dopuszczalny w środkach masowego przekazu, staje się normą. Według niego dużą rolę prócz samej treści odgrywa również sposób w jaki ją wypowiadamy, jej ekspresywność, intonacja czy tempo.
W swoim wykładzie mówił o agresji, która pojawia się w mowie, w języku, którym się komunikujemy. Jak się okazuje, język potrafi być ostrzejszy niż niejeden miecz i zadać ranę, o wiele bardziej bolesną i wiele lat się nie gojącą, bywa, że ostatecznie i śmiertelną. Agresja tzw. werbalna pojawia się na różne sposoby, stykamy się z nią na co dzień, czasami nawet nie wiemy, że nieuważnie przechodząc przez jezdnię kierowca wyładowuje w samochodzie swoją złość na naszej osobie – bez naszej wiedzy.
Prelegent stwierdził, że we współczesnej rzeczywistości z agresją językową i werbalną można spotkać się w najróżniejszych sytuacjach, począwszy od codziennej wizyty w sklepie, poprzez jazdę w pociągu, autobusie, czy w szkole, skończywszy na pobycie w domu. Zdaniem prof. Leszka Teusza najczęstszym i najbardziej rozpowszechnionym sposobem jej okazywania są z całą pewnością wulgaryzmy, natomiast łagodniejszą formą werbalnej przemocy jest lekceważenie często połączone z odmową np. wspólnego działania. Zwrócił przy tym uwagę, że przykładem agresji językowej może być też ironia i tu podał przykład mówienia o kimś sprytnym i zaradnym „cwaniaczek”. Podkreślił, że dużą rolę w kontekście agresji słownej odgrywa nie tylko treść wypowiedzi, ale również jej forma.
Podsumowując temat wykładu profesor powiedział, że wszystko to świadczy o silnej mocy słów, które potrafią mocno wpływać na rzeczywistość społeczną i przy intencjonalnym użyciu, kreować stosunki społeczne zgodnie z wolą ich nadawcy.
Zachęcał wszystkich do codziennej pracy nad własnym językiem. Podpowiadał, jak go wzbogacać i „szlifować”, ponieważ sposób w jaki się wypowiadamy wpływa na to jak myślimy, kształtuje nasze postawy, czyni życie ciekawszym i pełniejszym.
O tym, jak interesujący był to wykład świadczy pozytywna, emocjonalna reakcja słuchaczy obecnych na spotkaniu z profesorem, w tym liczne pytania kierowane do niego, wywołujące ożywioną dyskusję.
Dziękując profesorowi Leszkowi Teuszy za fascynujący wykład, Józef Kozan, prezes ostrowskiego uniwersytetu wyraził nadzieje, że jego spostrzeżenia staną się dla wszystkich wskazówką i motywacją. Uświadamiają nam – podkreślił – że warto się uczyć i podążać w życiu za swoimi pasjami i zainteresowaniami.
Kazimierz Nawrocki
