Obecna sytuacja i najbliższe miesiące i lata to nie czas na podziały i walkę polityczną, szczególnie w samorządzie. Wobec epidemii pojęcia lokalnej „koalicji” czy „opozycji” przestają mieć znaczenie. To czas na samorządową konsolidację, pozytywne współdziałanie i lokalną zgodę – podkreśla Mateusz Nycek, Radny Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, Rzecznik Klubu Przyjazne Miasto i Powiat, członek ogólnopolskiej Komisji Związku Powiatów Polskich ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli, któremu zadaliśmy kilka pytań w związku z apelem o ostrowskie polityczne zawieszenie broni na czas epidemii i po epidemii.

Kluby Przyjazne Miasto i Przyjazny Powiat niedawno wspólnie wystosowały Apel o ostrowskie polityczne zawieszenie broni na czas epidemii i po epidemii. Skąd pomysł takiej publicznej odezwy do lokalnych samorządowców i jaka jest jej geneza?

Programowym fundamentem Apelu jest sam charakter całego Klubu Przyjazne Miasto i Powiat – ostrowskiej drużyny typowo samorządowej, lokalnej i niepartyjnej, stworzonej w takiej właśnie formule przez naszego lidera prezydent Beatę Klimek. Samorząd lokalny ze swej natury i istoty jest instytucją opartą na współdziałaniu ponad politycznymi podziałami, bez względu na barwy polityczne czy preferencje partyjne. I takie jest od samego początku zasadnicze programowe założenie naszej publicznej działalności.

Po drugie – oba nasze Kluby, zarówno koalicyjny w Radzie Miejskiej Klub Przyjazne Miasto jak i opozycyjny w Radzie Powiatu Ostrowskiego Klub Przyjazny Powiat, już w grudniu podczas obu budżetowych Sesji, ustami swoich przewodniczących Marka Śliwińskiego i Bartosza Ziółkowskiego, konsekwentnie tak samo apelowały, by w szczególnych uwarunkowaniach ekonomicznych 2020 roku w lokalnych samorządach nie ulegać pokusie łatwych ocen i szukania prostych okazji do populistycznej krytyki.

Również w moich wystąpieniach podczas Sesji Rady Miejskiej kilkukrotnie wskazywałem, że pewne dziedziny – jak np. polityka klimatyczna i energetyczna, strategiczne projekty komunikacyjne, rewitalizacja czy ochrona powietrza – powinny być wyłączone z bieżących sporów politycznych i realizowane wspólnie ponad podziałami, w myśl zasady „wszystkie ręce na pokład”.

Obecnie życie samo dopisało kolejny scenariusz, a nadzwyczajny stan epidemii i tzw. nowa normalność po niej, wymaga jeszcze bardziej samorządowej konsolidacji i lokalnego współdziałania. Bo jedynie wspólnie można przezwyciężyć rozmaite skutki pandemii.

Co Klub Przyjazne Miasto i Powiat chce przekazać lokalnym samorządowcom i osobom pełniącym funkcje publiczne poprzez ten apel w ten szczególny czas epidemii i okres zmagania się z jej skutkami społecznymi, ekonomicznymi i gospodarczymi?

Pierwszym celem jest wyrażenie uznania i docenienie aktywnych i wielowymiarowych działań podejmowanych już od wielu tygodni przez prezydent Beatę Klimek i Miejski Zespół Zarządzania Kryzysowego, realizowanych w bardzo dobrej współpracy ze starostą Pawłem Rajskim i służbami powiatowymi, szczególnie dyrekcją i personelem ostrowskiego Szpitala oraz Sanepidu. Takie współdziałanie samorządów i instytucji różnych szczebli zawsze jest twórcze i wartościowe, a szczególnie ważne w obecnej rzeczywistości.

Ponadto, w okresie, gdy krajowa klasa polityczna nie do końca zdaje egzamin z odpowiedniego wartościowania obecnych priorytetów, warto aby to ostrowscy samorządowcy, w tym radni Miasta i Powiatu, wspólnie pokazali, że się da, że można inaczej, że da się działać i pracować wspólnie ponad dotychczasowymi politycznymi podziałami! To właśnie ten czas, by ostrowskie samorządy Miasta i Powiatu, również ze swoimi Radami, stały się pozytywnym wzorem publicznej lokalnej zgody i twórczego współdziałania. Wobec epidemii pojęcia lokalnej „koalicji” czy „opozycji” przestają mieć znaczenie. To nie czas na podziały i walkę polityczną. To czas na samorządową konsolidację, pozytywne współdziałanie i lokalną zgodę.

W obecnej nadzwyczajnej sytuacji będzie to również najbardziej właściwy sposób uczczenia Roku Samorządu Terytorialnego i 30. rocznicy odrodzenia polskiego samorządu. Właśnie w najbliższą środę przypada dokładnie 30. rocznica pierwszych wyborów samorządowych, które odbyły się 27 maja 1990 roku i były pierwszymi w pełni wolnymi i demokratycznymi wyborami po przemianach ustrojowych w naszym kraju.

Jak zdaniem inicjatorów konkretnie powinno wyglądać ostrowskie polityczne zawieszeni broni? W jaki sposób tezy Apelu można w praktyce wcielić w lokalne samorządowe życie?

To czas, by cała Rada Miejska i cała Rada Powiatu, ponad dotychczasowymi podziałami, wspierały swoje organy wykonawcze – Prezydent Miasta Beatę Klimek i Starostę Powiatu Pawła Rajskiego. To czas, by wszyscy ostrowscy radni miejscy i powiatowi potrafili okazać większe zaufanie demokratycznie wybranym Prezydentowi Miasta i Staroście Powiatu. Tym bardziej, że to właśnie ci liderzy ostrowskich samorządów uzyskali znakomite wyniki i szerokie poparcie ostrowian w ostatnich wyborach samorządowych w październiku 2018 roku. Ten mocny mandat od wyborców to ważna społeczna legitymacja do lokalnej konsolidacji właśnie wokół Prezydent Miasta i Starosty Ostrowskiego oraz prowadzonych przez nich lokalnych działań.

Czas walki z epidemią i jej społeczno-gospodarczymi skutkami to dobry moment, by powstrzymać się od mało twórczych aktywności radnych, jak np. niekonieczne interpelacje czy drobiazgowe zapytania, oszczędzając w ten sposób czas i potencjał władz Miasta i Powiatu oraz pracowników Urzędu Miejskiego, Starostwa Powiatowego, miejskich i powiatowych jednostek na zaangażowanie we wspólną walkę ze zdrowotnymi, społecznymi i gospodarczymi skutkami pandemii. Oczywiście nie chodzi o jakiekolwiek ograniczenie działalności radnych, ale zachętę do ukierunkowania ich aktywności na pozytywne inicjatywy i rzeczywiste współdziałanie, z myślą przede wszystkim o dobrych rozwiązaniach na przyszłość.

To także dla wszystkich ten okres, gdy powinno się odstąpić od małostkowych wpisów i komentarzy w Internecie oraz szybkich jednostronnych opinii zza klawiatury komputera, tabletu czy smartfona.

W kolejnych, niełatwych dla wszystkich miesiącach i latach tzw. nowej normalności, warto nie ulegać politycznym pokusom i unikać łatwych ocen i populistycznych wniosków, szczególnie w takich dziedzinach, jak sytuacja finansowa samorządów, deficyt budżetowy czy skala inwestycji.

Radni Koalicji Obywatelskiej zarzucają państwu jednak że nie chcecie słuchać merytorycznych głosów opozycji i nie widzą dobrej woli współpracy? Na przykład na ostatnim posiedzeniu Komisji Bezpieczeństwa i Ochrony Środowiska, zgłosili oni swoje poprawki do programu gromadzenia wód deszczowych i zostały one przyjęte właśnie głosami opozycji.

Należy zauważyć, że taki przebieg wspomnianej Komisji wpisuje się w postulaty naszego Apelu, który wskazywał, aby tego rodzaju poprawki zgłaszać i omawiać właśnie na posiedzeniach branżowych Komisji, a niekoniecznie dopiero na Sesji. Ponadto – poprawki jednego z radnych Koalicji Obywatelskiej to rzeczywiście propozycje merytoryczne, stąd dobrze, że ostrowska publiczna debata poszła w tę stronę i toczy się nad konkretnymi zapisami projektu uchwały. Z drugiej strony lokalna konsolidacja i samorządowe współdziałanie nie polega na odwróceniu ról i automatycznym przyjmowaniu wszystkich wniosków opozycji.

Nasz Apel – biorąc pod uwagę, wspomniany wcześniej, najsilniejszy mandat społeczny i obecne okoliczności – wskazywał na potrzebę samorządowej konsolidacji wokół organów wykonawczych, czyli Prezydenta Miasta i Starosty Powiatu. Stąd zachęcam, aby również radni miejscy Koalicji Obywatelskiej – także w przypadku tego konkretnego projektu uchwały dot. dotacji na tzw. małą retencję – z większym zaufaniem przyjęli rozwiązania proponowane przez Prezydent Miasta, wypracowane i rekomendowane przez merytoryczny Wydział Urzędu Miejskiego.

Tak jak z szacunkiem i uwagą warto przyjrzeć się propozycjom poprawek radnego opozycji, tak samo należy wysłuchać i wziąć pod uwagę merytoryczne argumenty i opinie właściwego wiceprezydenta czy dyrektora merytorycznego wydziału. Przy procedowaniu pilotażowego programu „Ostrów łapie deszcz” wszystkie Kluby w Radzie Miejskiej i każdy radny indywidualnie będzie miał na szali dwa pakiety merytorycznych rozwiązań. I doceniając wartość tego rodzaju dyskusji i możliwość takiego merytorycznego wyboru, ostateczna decyzja – zgodnie z zasadami demokracji – zostanie podjęta w głosowaniu wszystkich radnych podczas Sesji Rady Miejskiej.

Samorządy czeka trudny okres. Co obecnie będzie najtrudniejsze dla samorządów i jaką politykę jako radni chcecie realizować – oszczędności, podwyżek dla obywateli, zachować obecny dynamikę rozwoju, czy jeszcze może coś innego?

Już w pierwszych tygodniach od naszego Apelu rzeczywistość potwierdziła zawarte w nim diagnozy. Kryzys gospodarczy wywołany pandemią koronawirusa, który uderzył w pracowników i przedsiębiorców wielu branż, w konsekwencji dotknął również – z dużą siłą – samorządy. Nasze lokalne budżety – podobnie jak mieszkańcy i przedsiębiorcy – już bezpośrednio odczuwają finansowe skutki epidemii. Raport Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski wskazuje, że spadek dochodów samorządów z podatku PIT w samym tylko miesiącu kwietniu wyniósł niemal 40 %. Porównując kwiecień 2019 z kwietniem 2020 każda wielkopolska gmina straciła średnio 920 tysięcy złotych w jednym tylko miesiącu. Podobna sytuacja ma miejsce wśród powiatów – tu podobne porównanie wskazuje na stratę średnio ponad 1 miliona złotych miesięcznie.

Zachowanie przez samorządy lokalnej dynamiki rozwoju będzie kluczowe, również z punktu widzenia lokalnych przedsiębiorców i pracowników. To lokalne samorządy są często największymi inwestorami na danym terenie. Jak niedawno wskazała Strona Samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z pewnością potrzebne będzie wprowadzenie ogólnokrajowych działań osłonowych wobec polskich społeczności lokalnych i regionalnych.

Epidemia całkowicie zmieniła warunki funkcjonowania nas wszystkich, również samorządowców. Najbliższe miesiące i lata będą czasem na pokazanie publicznej dojrzałości i wspólnej samorządowej odpowiedzialności. To czas, by priorytet w lokalnej działalności stanowiły rzeczywista praca na rzecz mieszkańców Miasta i Powiatu, wzajemny szacunek i tak potrzebne dzisiaj pozytywne nastawienie…

Dziękuje za rozmowę.