Od 27 września w Muzeum w Lewkowie Zespół Pałacowo-Parkowy będzie można zwiedzić wystawę czasową „Tekla i Zbigniewa Zmorskie – zapomniane pisarki regionu ostrowskiego”.
Wystawa poświęcona jest prezentacji biografii i dorobku Tekli Zmorskiej z Parczewskich (1821-1898) i jej córki Zbigniewy (1852-1895). Pisarki pochodziły z Osieka nad Prosną, a mieszkały w okolicach Ostrowa.
Tekla Zmorska była aktywną uczestniczką życia literackiego w II połowie XIX wieku, utrzymywała kontakty z pisarzami, artystami i ludźmi kultury: Teofilem Lenartowiczem, Józefem Ignacym Kraszewskim, Kazimierzem Władysławem Wóycickim, Karolem Liebeltem, z Agatonem Gillerem. Znano ją w redakcjach czasopism kulturalnych w Poznaniu, Lwowie, Warszawie.
Po Tekli Zmorskiej pozostał skromny zbiór artykułów o charakterze wspomnieniowym. O tym, że pisała wiersze, wiemy jedynie z listu Lenartowicza. Tekla Zmorska napisała nowelę Wycieczka na górę św. Bernarda (Ze wspomnień turysty), w 1884 wydała tłumaczenie powieści Drwalówna Edmunda Chojeckiego, polskiego pisarza publikującego w języku francuskim.
Na dorobek Zbigniewy Zmorskiej składają się komedia Kapryśna (1881), powieści Nitka jedwabiu (Poznań 1905, Kraków 1907), Rozbitek (1906) oraz kilkanaście rozsianych po czasopismach opowiadań i nowel: m. in. Mykita, Ptak niebieski, Z opowiadań rezydenta, Nie utonął, Śmiejąca dola, Sąsiedzi, Ta czy tamta. Zbigniewa Zmorska przygotowała sceniczne adaptacje powieści J. I. Kraszewskiego i J. Korzeniowskiego. Dorobek literacki Zbigniewy Zmorskiej nie ma w sobie nic przygodnego, charakterystycznego dla pisarstwa okazjonalnego, przeciwnie, wyłania się z niego obraz kobiety upatrującej w pisarstwie sposobu na życie, zdeterminowanej i nadaremnie czekającej na uznanie.
Dramatyczne koleje życia oraz literacka aktywność i twórczość Tekli i Zbigniewy Zmorskich zasługują na osobną opowieść, składającą się z kilku wątków. Będzie to historia wielkiej miłości, zdolnej przetrwać mimo sprzeciwu rodziny, wieloletniej rozłąki, śmierci. Będzie to również opowieść o determinacji i gotowości do poświęceń dla zachowania pamięci o zmarłym mężu i poecie, Romanie Zmorskim. Będzie to także historia kobiety, zmuszonej przez okoliczności do samodzielnego i samotnego mierzenia się z wyzwaniami codziennego życia. Będzie to również historia bezdomności i postępującego ubóstwa, samotności, jakimi naznaczone były ostatnie lata życia Tekli Zmorskiej. Nade wszystko będzie to opowieść o determinacji, wierności dokonanym w życiu trudnym wyborom, odwadze stawiania czoła życiowym wyzwaniom. Będzie to wreszcie historia pierwszych pisarek wywodzących się z regionu ostrowskiego.
Otwarciu wystawy w piątek 27 września o godzinie 18.00 towarzyszyć będzie koncert pt. „W romantycznym salonie”.
